Przegląd:

Para z aparatami słuchowymi przed autobusem

Jak mierzy się natężenie dźwięku?

Miarą natężenia dźwięku jest poziom ciśnienia akustycznego, a jednostką – decybel.

Wszystkie odgłosy, które słyszymy, są tak naprawdę tylko zmianami ciśnienia powietrza, które trafiają na naszą błonę bębenkową. Dopiero gdy zostają przekazane do naszego mózgu, są tam przekształcane w informacje. W zależności od tego, z jaką energią zmiany ciśnienia powietrza – czyli dźwięki – trafiają na błonę bębenkową, słyszane dźwięki są albo ciche albo głośne. Im więcej energii ma dźwięk, tym głośniejszy nam się wydaje. Do pomiaru natężenia dźwięku używamy jednostki o nazwie decybel – w skrócie dB.

Najniższy słyszalny poziom natężenia dźwięku, czyli najcichszy dźwięki, jaki człowiek jest w stanie usłyszeć, wynosi 0 decybeli. Natężenie dźwięku na poziomie 50 dB jest dla nas przyjemne, poziom 100 dB jest uważany za próg przyjemności, natomiast na poziomie 120 dB znajduje się granica bólu. Ważne jest to, że 100 dB wcale nie jest przez nas odbierane jako dwa razy głośniejsze od 50 dB. Odbieranie natężenia dźwięku jest co prawda zawsze subiektywne i zależy od indywidualnego zmysłu słuchu, ale zasadniczo mówi się, że wzrost o 10 dB odpowiada mniej więcej podwojeniu odczuwanego natężenia dźwięku. Dlatego można odbierać 60 dB jako hałas dwa razy głośniejszy niż 50 dB.

W głośnym otoczeniu ważna jest więc ochrona słuchu w celu zminimalizowania czynnika hałasu jako przyczyny pogorszenia słuchu. Różne produkty służące do ochrony słuchu, np. stopery do uszu dla miłośników muzyki, jedynie filtrują zakłócające, szkodliwe częstotliwości.

Aby zadbać o dobry słuch na przyszłość, należy wybrać odpowiednią ochronę słuchu w każdym obszarze życia:
» Produkty służące do ochrony słuchu

Czym jest skala decybelowa?

Pomiar poziomu hałasu jest złożony i wymaga skomplikowanych obliczeń. Aby tego rodzaju pomiary były dla nas bardziej zrozumiałe, wprowadzono skalę decybelową. Przedstawia ona zdolność ludzkiego słuchu do odróżniania od siebie niskich poziomów hałasu, podczas gdy w obszarze wysokich decybeli nawet duże różnice w ciśnieniu akustycznym nie są tak dokładnie odczuwalne. Dlatego za pomocą różnych filtrów można zmniejszać lub regulować bardzo niskie lub bardzo wysokie częstotliwości odpowiednio do naszych zdolności ich odbierania. W związku z tym wartość podana w skali bardziej odpowiada naszym odczuciom i można ją zmierzyć. Wartość dB zwykle jest podawana w dB (A), gdzie A oznacza zastosowanie filtra A, tak zwanej krzywej oceny poziomu hałasu w skali A.

Wartości wyrażone w decybelach są więc liniowe tylko na pierwszy rzut oka, czyli że hałas na poziomie 120 dB wydaje się być dwa razy głośniejszy niż 60 dB. W rzeczywistości jest jednak inaczej, ponieważ skala decybelowa ma charakter logarytmiczny. W odniesieniu do wartości pomiarowych oznacza to, że piła tarczowa jest nie tylko dwa razy głośniejsza od zwykłej rozmowy, lecz także względne ciśnienie akustyczne jest wyższe nawet o około 1000 razy.

Oprócz wspomnianej skali dB (A) służącej do pomiaru hałasu istnieje również skala dB (HL), której używają laryngolodzy i audiolodzy do stwierdzania utraty słuchu.

Liście szeleszczące na wietrze, mucha czy nowoczesne komputery generują hałas na poziomie 10 dB. Szept to około 30 dB, a normalna rozmowa – już około 60 dB. Głośny krzyk dziecka oscyluje w okolicy 80 dB; poziom ten jest zbliżony do głośności motocyklu. Osoby lubiące chodzić na dyskoteki narażają się na taki sam poziom hałasu (do 110 dB), jaki generuje młot pneumatyczny lub piła tarczowa. Z kolei samolot odrzutowy generuje hałas o natężeniu około 130 dB, co stanowi próg bólu dla ludzkiego słuchu. Uderzenia w twarz lub sylwestrowe fajerwerki w bezpośredniej bliskości ucha są nie tylko szkodliwe, lecz także emitują hałas na poziomie 180 dB. Oczywiście odległość od źródła dźwięku do narządu słuchu również wpływa na to, jak głośno odbieramy dźwięki, czyli jak bardzo przeszkadza nam hałas.

Obciążenie hałasem

Na pewno każdy z nas chociaż raz odruchowo zakrył uszy z powodu syreny lub fajerwerków. Taki mechanizm ochronny jest bardzo rozsądny, ponieważ nawet niewielkie obciążenie hałasem może uszkodzić słuch w dłuższej perspektywie czasu i ponadto wywrzeć negatywny wpływ na cały organizm:
  • Powyżej 40 dB: możliwe problemy z nauką i koncentracją
  • Powyżej 60 dB: możliwe uszkodzenia słuchu po dłuższym narażeniu na hałas
  • Powyżej 65 dB: o 20% wyższe ryzyko zachorowalności na choroby układu krążenia w przypadku dłuższego narażenia na hałas
  • Powyżej 85 dB: poziom powodujący uszkodzenia słuchu, zwłaszcza na stanowiskach pracy o wysokim poziomie hałasu
  • Powyżej 120 dB: możliwe uszkodzenia słuchu już po krótkim narażeniu na hałas

Kto jest zagrożony?

Przede wszystkim osoby, które ze względu na wykonywaną pracę są codziennie narażone na określone poziomy hałasu; istnieje u nich wysokie ryzyko, że wcześniej czy później będą mieć problemy ze słuchem. Ciągły hałas generowany przez wiertarki, piły elektryczne, samoloty albo muzykę występuje w wielu dziedzinach zawodowych. Dlatego robotnicy leśni, pracownicy drogowi, budowlańcy i pracownicy fabryk są w takim samym stopniu narażeni na hałas co zawodowi muzycy orkiestrowi lub DJ-e regularnie grający na dyskotekach.

Nasze wskazówki dotyczące ochrony słuchu:

Jak chronić słuch przed zbyt dużą ilością hałasu oraz przed zbyt głośnym hałasem?
  • Ustawić minimalną głośność podczas słuchania muzyki przez słuchawki.
  • Zachować jak największy odstęp od źródła hałasu.
  • Zakryć uszy, jeżeli odczuwany hałas przeszkadza.
  • Użyć ochronników słuchu, jeżeli narażenie na wysoki poziom ciśnienia akustycznego jest długotrwałe, na przykład na koncertach lub dyskotekach.
  • Regularnie badać słuch, aby jak najwcześniej wykryć ewentualną utratę słuchu i podjąć odpowiednie działanie.