Przegląd:

Jak jest zbudowane ucho?

Budowa ucha – narządu słuchuTo, co potocznie nazywamy „uchem”, stanowi tylko niewielką część całego narządu słuchu. Na pierwszy rzut oka widzimy tylko małżowinę uszną – znacznie większa część narządu słuchu jest ukryta i chroniona wewnątrz czaszki. Ucho składa się z trzech części: ucha zewnętrznego, ucha środkowego oraz ucha wewnętrznego. Te trzy części są połączone ze sobą przewodem słuchowym. Ucho przewodzi wszystkie sygnały akustyczne.

Poszczególne dźwięki, odgłosy lub też język, który słyszymy, są niczym innym, jak drganiami powietrza. Zanim z dźwięku powstanie informacja akustyczna o określonym znaczeniu, dźwięk musi przebyć drogę przez wszystkie części narządu słuchu – ucho zewnętrzne, ucho środkowe i ucho wewnętrzne – oraz przez nerw słuchowy, aby ostatecznie dotrzeć do mózgu w postaci bodźca.

Jak dokładnie funkcjonuje ucho?

Ucho zewnętrzne
Budowa ucha zewnętrznegoUcho zewnętrzne składa się z powierzchni znajdującej się przed błoną bębenkową, czyli z małżowiny usznej, oraz z przewodu słuchowego zewnętrznego. To tutaj trafiają najpierw fale dźwiękowe, które następnie kierowane są do środka przez małżowinę uszną jak przez lejek. Przewód słuchowy zewnętrzny jest zbudowany tak, że docierające drgające powietrze jest wzmacniane w taki sposób, jak w pudle rezonansowym. Cała zewnętrzna budowa ucha zapobiega jednocześnie temu, że wiatr i dodatkowe ruchy powietrza powodują silne szumy, i w ten sposób poprawia nasze zdolności słuchowe.
Ucho środkowe
Budowa ucha środkowegoPowierzchnia znajdująca się za błoną bębenkową to ucho środkowe. Sama błona bębenkowa jest cienką membraną, na którą trafia dźwięk. Niewielkie drgania są stamtąd przenoszone na trzy drobne kosteczki słuchowe, a mianowicie: młoteczek, kowadełko i strzemiączko – trzy najmniejsze kości w ciele człowieka. Dzięki ich szczególnemu rozmieszczeniu drgania mogą zostać wzmocnione w tym miejscu 20-krotnie, co zapewnia dobre przekazywanie dźwięków do ucha wewnętrznego. Z ucha środkowego wychodzi trąbka Eustachiusza (nazywana również trąbką słuchową), która przechodzi do jamy nosowo-gardłowej. Trąbka słuchowa wentyluje ucho środkowe i odpowiada za wyrównywanie ciśnienia.
Ucho wewnętrzne
Budowa ucha wewnętrznegoTam, gdzie strzemiączko natrafia na następną membranę, tzw. okienko owalne, zaczyna się ucho wewnętrzne. W uchu wewnętrznym mieści się po pierwsze narząd równowagi, a po drugie ślimak, tzw. cochlea. Ślimak, który jest wielkości ziarnka grochu, faktycznie wygląda jak skorupa ślimaka. Znajdują się w nim trzy kanały, które są wypełnione płynem. Jeden z kanałów przewodzi impulsy przenoszone na ciecz do szczytu ślimaka, a następnie impulsy te są przewodzone z powrotem przez drugi kanał. W kanale środkowym znajduje się właściwy narząd słuchu, narząd Cortiego. Dolna część narządu słuchu jest pokryta tysiącami drobnych włosków – komórek włoskowatych. W zależności od częstotliwości zmienia się ruch falowy w kanałach wypełnionych płynem. Tylko tam, gdzie odchylenie jest szczególnie duże, dochodzi do stymulacji komórek włoskowatych. Im niższe dźwięki, tym dalej w ślimaku poruszają się drobne włoski; z kolei wysokie dźwięki stymulują komórki włoskowate już na początku ślimaka. Zużycie tych drobnych włosków jest jedną z głównych przyczyn starczego przytępienia słuchu.
Przekazywanie bodźca do mózgu
Kiedy dźwięk trafia do ucha wewnętrznego, w dalszym ciągu nie ma żadnego znaczenia. Wraz z przejściem do nerwu słuchowego z fal dźwiękowych powstają sygnały elektryczne, które następnie docierają do pnia mózgu. Bodziec zostaje przekazany do obszarów mózgu, które odpowiadają za ocenę emocjonalną. W ten sposób dźwięki otrzymują znaczenie i ostatecznie zostają połączone w korze mózgowej z istniejącymi wzorcami. W taki oto sposób ludzie rozumieją język, rozpoznają głos przyjaciela albo wiedzą, czy znajdują się w sytuacji zagrożenia.

Czyli: słyszymy tylko wtedy, gdy przekazywanie bodźca między poszczególnymi stacjami przebiega bez zakłóceń, a drgające powietrze przekształca się ostatecznie w ostrzegający sygnał, przyjemną muzykę lub zrozumiałe zdanie.

Przewodnictwo powietrzne versus przewodnictwo kostne

Przewodnictwo kostne uchaPowyżej opisane etapy przedstawiają, jaką drogę przebywa dźwięk aż do ucha wewnętrznego za pośrednictwem tak zwanego przewodnictwa powietrznego. Fale dźwiękowe mogą dotrzeć do ucha również poprzez przewodnictwo kostne: poruszone powietrze trafia od zewnątrz na kość czaszki i powoduje jej delikatne drganie. Drgania, które są przenoszone przez płyn w uchu, docierają w ten sposób również do komórek włoskowatych. Przewodnictwo kostne nie jest jednak tak skuteczne, jak słyszenie poprzez przewodnictwo powietrzne.

Czy już to wiesz?

Przewodzenie dźwięku przez kości jest powodem, dla którego nasz głos, który słyszymy na nagraniach wideo, wydaje nam się obcy: kiedy słyszymy go właśnie w taki sposób, jest on przenoszony wyłącznie drogą powietrzną. Nie następuje wtedy przewodzenie dźwięku drogą kostną, które zwykle słyszymy podczas mówienia.

Już dziś sprawdź stan swojego słuchu!

Znajdź salon GEERS w Twojej okolicy i już dziś umów się na bezpłatne badanie słuchu.