Przegląd

Jakie są główne rodzaje zapalenia ucha?

Otitis externa

Wyróżnia się dwa główne rodzaje zapalenia ucha. Pierwszy z nich to zapalenie ucha zewnętrznego, nazywane również otitis externa lub uchem pływaka. Zapalenie jest zlokalizowane w obrębie przewodu słuchowego zewnętrznego, który rozpoczyna się otworem słuchowym, a kończy błoną bębenkową. Zapalenie ucha zewnętrznego występuje w momencie, gdy woda przedostaje się do przewodu słuchowego i zalega tam z powodu nagromadzenia woskowiny. Stanowi to idealne środowisko dla rozwoju bakterii. Organizm reaguje na infekcję zapaleniem, bólem, zaczerwienieniem i czasami gorączką.
 

Otitis media

Drugim rodzajem zapalenia ucha jest zapalenie ucha środkowego, nazywane również otitis media. Rozwija się ono w uchu środkowym w wyniku infekcji wirusowej lub bakteryjnej. Stan zapalny jest spowodowany zablokowaniem kanalików znajdujących się w uszach śluzem i płynem. Zapalenie ucha środkowego może być bolesne i często towarzyszą mu wysoka gorączka, problemy ze słuchem, nudności i wymioty. Gromadzenie się cieczy może prowadzić do utraty słuchu, ponieważ płyn znajdujący się w uchu uniemożliwia przenoszenie się dźwięku. 

Ten rodzaj zapalenia ucha występuje znacznie częściej, zwłaszcza u małych dzieci i niemowląt. Istnieje duże prawdopodobieństwo rozwoju stanu zapalnego ucha, kiedy niemowlęta i małe dzieci ciągną swoje uszy lub klepią się po uszach. Większość stanów zapalnych ucha środkowego ma związek z infekcją górnych dróg oddechowych lub alergią. Szacuje się, że 40 procent przypadków ma podłoże bakteryjne, a reszta – wirusowe.

Ile rodzajów zapalenia ucha środkowego się wyróżnia?

Wyróżnia się cztery główne rodzaje zapalenia ucha środkowego: 
  • ostre zapalenie ucha środkowego
  • nawracające ostre zapalenie ucha środkowego
  • wysiękowe zapalenie ucha środkowego
  • przewlekłe wysiękowe zapalenie ucha środkowego. 

Ostre zapalenie ucha środkowego rozwija się nagle i towarzyszą mu opuchlizna i zaczerwienienie tylnej części ucha i okolicy wokół błony bębenkowej. W wyniku nagromadzenia się płynu lub śluzu w uchu środkowym często pojawiają się ból ucha, gorączka oraz częściowa lub całkowita utrata słuchu. Powtarzające się infekcje ucha środkowego nazywane są nawracającym ostrym zapaleniem ucha środkowego. Wysiękowe zapalenie ucha środkowego charakteryzuje się obecnością płynu w uchu środkowym bez oznak lub objawów ostrego zapalenia. Dzieje się tak wtedy, gdy stan zapalny mija, ale śluz i płyn w dalszym ciągu gromadzą się w uchu środkowym. Takie gromadzenie się śluzu i płynu stwarza uczucie pełnego ucha, ograniczając zdolność wyraźnego słyszenia.  Wysiękowe zapalenie ucha środkowego zwykle cofa się samoistnie. Mówi się, że wysiękowe zapalenie ucha środkowego ma charakter przewlekły, gdy trwa co najmniej trzy miesiące.

Inne objawy zapalenia ucha środkowego

Poniżej przedstawiamy wykaz najczęstszych objawów otitis media. Nie wszystkie z nich muszą występować, aby zdiagnozować zapalenie ucha środkowego. 
  • Ból ucha, często pulsujący 
  • Gorączka 
  • Ucisk lub uczucie pełności w uchu 
  • Wyciekająca ropa z ucha 
  • Gorszy słuch w chorym uchu 
  • Nudności i wymioty

Dlaczego dzieci tak często chorują na zapalenie ucha środkowego?

Jedna z przyczyn, dlaczego niemowlęta i małe dzieci tak często chorują na otitis media, ma związek z trąbką Eustachiusza. Ponieważ trąbka słuchowa jest ułożona u nich bardziej poziomo niż u dorosłych, taka pozycja uniemożliwia swobodny przepływ płynu. Kiedy prawidłowy przepływ jest niemożliwy, śluz nie może wypłynąć zza błony bębenkowej. Wówczas śluz gromadzi się w uchu, powodując ból i ucisk. Taka sytuacja często prowadzi do infekcji. Wraz z wiekiem trąbka słuchowa układa się bardziej pionowo i umożliwia lepszy odpływ płynu.

Jak zapobiegać zapaleniu ucha środkowego?

Kluczem do zapobiegania zapaleniu ucha środkowego jest ograniczenie gromadzenia się płynu. Odpowiednia dieta odgrywa zasadniczą rolę w ograniczeniu ryzyka zachorowania na otitis media. Alergeny pokarmowe, na przykład mleko krowie i cukier, skutkują nadmiarem śluzu i płynu. Wyeliminowanie tych produktów z diety może być niesamowicie pomocne. 

Istotne jest również ograniczenie narażenia na alergeny środowiskowe takie jak bierne palenie tytoniu. Dym papierosowy tworzy środowisko sprzyjające rozwojowi bakterii i wirusów.

Diagnostyka i leczenie

Niezwykle ważne jest poważne traktowanie wszystkich infekcji ucha i każdego bólu ucha. Otitis media może zdiagnozować pediatra lub otolaryngolog. Lekarze ci posiadają odpowiednie narzędzia umożliwiające wgląd w ucho. W przypadku ostrego zapalenia ucha środkowego błona bębenkowa będzie bardzo zaczerwieniona. Jeśli w uchu wewnętrznym zalega ropa, co jest objawem stanu zapalnego, błona bębenkowa nieznacznie wybrzusza się do przodu. Takie wybrzuszenie zwiększa ryzyko przebicia błony bębenkowej.

Aby zapobiec pęknięciu błony bębenkowej i przyspieszyć proces leczenia, lekarz może przepisać leki – krople do uszu dostępne bez recepty lub na receptę albo antybiotyk. Podczas gdy ostry stan zapalny trwa od dwóch do trzech dni, cały proces leczenia trwa od dwóch do czterech tygodni. Leki, o ile zostały prawidłowo przepisane, mogą skrócić czas trwania infekcji.
Aby dmuchać na zimne, w przypadku bólu ucha lub pogorszenia słuchu udaj się do otolaryngologa. Zachowaj szczególną czujność w przypadku niemowląt i małych dzieci, które często ciągną za swoje uszy, gdy odczuwają ból i, jeśli dostrzeżesz niepokojące oznaki zapalenia ucha środkowego, niezwłocznie skonsultuj się z lekarzem.

Ponieważ duży odsetek otitis media ma podłoże wirusowe, antybiotykoterapie nie zawsze są właściwą formą leczenia. Na podstawie Twoich objawów lekarz może ocenić, czy chodzi raczej o infekcję bakteryjną czy wirusową. Możesz spróbować złagodzić objawy zapalenia ucha środkowego, stosując domowe sposoby

Domowe sposoby leczenia zapalenia ucha środkowego

Istnieje szereg rzeczy, które możesz zrobić, aby spróbować złagodzić objawy związane z zapaleniem ucha środkowego. Jedną z nich jest zwiększenie ilości wypijanej wody, co pomoże Twojemu organizmowi w walce z infekcją. Powinno się pić bardzo dużo wody, aby wesprzeć proces usuwania bakterii i wirusów z organizmu.

Poniżej opisujemy domowe sposoby na złagodzenie bólu, ale nigdy nie wolno zwlekać z wizytą u lekarza, jeżeli gorączka albo ból ucha nie ustępuje. Należy pamiętać, że chociaż domowe sposoby mogą być pomocne, nie zastępują one wizyty lekarskiej.

Okład z cebuli

Choć zrobienie okładu z cebuli wymaga trochę wysiłku, ta dawna metoda skutecznie łagodzi ból ucha. Oto, jak robi się okład z cebuli:
  • Krok 1 Posiekać cebulę.
  • Krok 2 Posiekaną cebulę poddusić na małym ogniu w 1/4 szklanki wody przez kilka minut. Od czasu do czasu mieszać, aby cebula nie przypaliła się.
  • Krok 3 Podduszoną cebulę zawinąć w kilka warstw gazy lub innego rodzaju cienkiego, miękkiego materiału.
  • Krok 4 Schłodzić przygotowaną w ten sposób miksturę na tyle, aby nie poparzyła skóry.
  • Krok 5 Przyłożyć okład do ucha na co najmniej pięć minut.
  • Krok 6 Okład można wielokrotnie podgrzewać i stosować ponownie w zależności od potrzeb.
  • Krok 7 Powtarzać ten proces aż do złagodzenia bólu ucha.

Dieta

W łagodzeniu objawów otitis media istotną rolę odgrywa dieta. Należy stosować się do poniższych sugestii dietetycznych, które pomogą w złagodzeniu bólu i zapobiegnięciu nawracających infekcji. Być może konieczne będzie wprowadzenie drastycznych zmian w diecie Twojego dziecka, aby osiągnąć optymalne efekty.
 

Zalecenia spożywcze

Możesz wesprzeć organizm w leczeniu zapalenia ucha środkowego, wzmacniając układ odpornościowy. 
  • Stosuj zdrową dietę z dużą ilością świeżych owoców i warzyw, produktów pełnoziarnistych i wysokiej jakości białka, aby wzmocnić układ odpornościowy.
  • Pij dużo czystej, wysokiej jakości wody, aby rozrzedzić wydzielany śluz. 
  • Niezbędne kwasy tłuszczowe, które są obecne w rybach zimnowodnych, siemieniu lnianym i oleju z siemienia lnianego, pomagają w łagodzeniu stanu zapalnego lub często występujących alergii. 
  • Dzieci karmione butelką przestaw na produkty bezmleczne, oczywiście pod kontrolą lekarza. 
  • Kobiety karmiące piersią powinny unikać powszechnych alergenów, na przykład mleka krowiego.

Inne zalecenia

  • Podczas karmienia butelką dzieci nie powinny leżeć na plecach. Powinny być ułożone pod kątem co najmniej trzydziestu stopni, aby zapobiec gromadzeniu się płynu w trąbce słuchowej. 
  • Nie pal ani nie narażaj siebie bądź swojego dziecka na pasywne palenie tytoniu. 
  • Staraj się nie używać patyczków kosmetycznych, ponieważ wpychają one woskowinę do przewodu słuchowego. 
  • W czasie infekcji dbaj, aby do uszu nie przedostawała się wilgoć. 
  • Stosuj miejscowo ciepłe okłady, aby złagodzić ból. Zawiń butelkę z gorącą wodą w ręcznik lub skieruj suszarkę do włosów na bolące ucho.

Powikłania

Częste infekcje ucha środkowego mogą mieć poważne konsekwencje. Jedną z nich jest powstawanie tkanki bliznowatej na błonie bębenkowej, co może prowadzić do problemów ze słuchem i w ostateczności do przerwania błony bębenkowej. Uszkodzenie lub zdeformowanie malutkich kosteczek słuchowych może skutkować ubytkiem słuchu.

Dlatego ze względu na wysokie ryzyko powikłań diagnoza lekarska ma kluczowe znaczenie. Nigdy nie wolno lekceważyć bólu ucha ani problemów ze słuchem. W takiej sytuacji należy niezwłocznie skonsultować się z laryngologiem.

Czy masz pytania lub wątpliwości dotyczące utraty słuchu?

Wykonaj badanie słuchu w jednym z naszych sklepów specjalistycznych w Twojej okolicy.