Home

Słuch

Profilaktyka słuchu Utrata słuchu Szumy uszne Wiedza specjalistyczna

Szumy uszne

Przyczyny i objawy Zapobieganie i leczenie Ultradźwięki w terapii szumów usznych

Przyczyny i objawy

Objawy szumów usznych i ich przyczyny

Jak dobrze słyszysz?

Przetestuj swój słuch, wykonując nasz test słuchu online. Test zajmie tylko kilka minut i umożliwi dokonanie wstępnej oceny Twojego słuchu.

Rozpocznij teraz

Czy słyszysz dźwięki, które nie istnieją? W Twoim uchu gwiżdże, dzwoni, brzęczy, syczy albo łomocze – i to najwyraźniej bez żadnego powodu. Co druga osoba przynajmniej raz w życiu doświadcza szumów usznych. Ale u co piątej osoby szumy uszne występują stale. Problem: mimo iż dźwięki wydają się bardzo realne, szumy uszne to odczucia fantomowe, które bardzo trudno wyeliminować. Ale czym właściwie są szumy uszne? Czy mijają samoistnie? Czy można je leczyć? Czy też trzeba się nauczyć z nimi żyć? Tutaj znajdziesz odpowiedzi i przydatne porady.

To jest wyrób medyczny. Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.

Przegląd:

Czym są szumy uszne i jak je rozpoznać?
Czy szumy uszne są szkodliwe?
Jak długo mogą występować szumy uszne?
Jak powstają szumy uszne?
Jakie są najważniejsze czynniki wyzwalające szumy uszne?
Co robić, jeśli dokuczają mi szumy uszne?

Czym są szumy uszne i jak je rozpoznać?

Szumy uszne to dźwięki fantomowe – niepochodzące z zewnętrznego źródła dźwięku. Ich powstawanie w uchu wewnętrznym i mózgu wciąż pozostaje zagadką dla naukowców. Pewne jest jedno: nie jest to właściwe schorzenie, a jedynie objaw.

Dźwięki w uchu różnią się w zależności od pacjenta pod względem brzmienia, wysokości, głośności i nasilenia. Czasem są słyszane w jednym uchu, a czasem centralnie, jakby w środku głowy. Mogą być przemijające, pojawiać się w fazach większego i mniejszego nasilenia albo występować stale – i nigdy nie znikać ze świadomości. Bardzo często szumy uszne są powiązane z utratą słuchu.

Szumy uszne to dość często występująca przypadłość

Czy szumy uszne są szkodliwe?

Z czysto medycznego punktu widzenia: nie. Jednak ciągłe obciążenie hałasem z biegiem czasu odbija się na kondycji psychicznej. Niektóre osoby odczuwają szumy uszne jako niekończącą się torturę: w ciągu dnia zaburzają koncentrację, a w nocy nie pozwalają spać.

Przyczyna: jeśli dźwięk w uchu jest odczuwany jako niepokojący albo ważny, układ limbiczny (odpowiedzialny za przetwarzanie emocji w mózgu) aktywuje emocjonalne mechanizmy wzmocnienia, które uruchamiają błędne koło.

Szumy uszne są wówczas praktycznie nieustannie obecne w świadomości.

Ale nie dla wszystkich osób dotkniętych szumami usznymi są one przyczyną tak wielkiego dyskomfortu. Dlatego rozróżnia się skompensowane i nieskompensowane szumy uszne:

Skompensowane szumy uszne

Skompensowane szumy uszne nie powodują u osób dotkniętych nimi szczególnego dyskomfortu. W idealnym przypadku dźwięk w uchu udaje się przez większość czasu wyeliminować ze świadomości.

Nieskompensowane szumy uszne

Nieskompensowane szumy uszne są natomiast zawsze obecne i powodują duży dyskomfort. Mają one bezpośredni negatywny wpływ na jakość życia. Następstwem nieskompensowanych szumów usznych mogą być zaburzenia snu, stres, lęk, depresja i izolacja społeczna. U niektórych pacjentów dźwięki fantomowe dodatkowo wywołują bóle głowy, bóle uszu, zawroty głowy i napięcia mięśni.

Jak długo mogą występować szumy uszne?

Szumy uszne mogą pojawić się na krótki czas i natychmiast ustąpić. Ale mogą też występować przez kilka miesięcy – albo przez całe życie. Zasadniczo naukowcy rozróżniają trzy formy:

Ostre szumy uszne: trwają mniej niż trzy miesiące i często ustępują spontanicznie. W razie potrzeby pomocne może być leczenie farmakologiczne.

Podostre szumy uszne: pojawiają się raz za razem przez okres od trzech do dwunastu miesięcy. Poprawę może przynieść leczenie farmakologiczne i/lub ćwiczenia relaksacyjne.
Przewlekłe szumy uszne: objawy utrzymują się dłużej niż dwanaście miesięcy i rzadko ustępują bez leczenia terapeutycznego lub farmakologicznego.

Jak powstają szumy uszne?

Mimo iż nikt oprócz chorego nie słyszy szumów, a żaden lekarz nie jest w stanie ich zdiagnozować za pomocą konwencjonalnych metod: subiektywne szumy uszne nie są halucynacją ani urojoną chorobą. Jednakże sposób powstawania tych fantomowych dźwięków do dziś nie został do końca wyjaśniony. Istnieją wprawdzie różne teorie, ale żadna z nich nie została potwierdzona.

Ale jedno jest jasne: tylko w rzadkich przypadkach uciążliwe szumy w uszach pojawiają się zupełnie bez przyczyny. Najczęstszymi przyczynami szumów usznych są urazy, choroby i zmiany anatomiczne.

Oto miejsca, w których może być zlokalizowana przyczyna szumów usznych:

Ucho wewnętrzne

W wyniku urazu akustycznego, nagłej głuchoty albo niedosłuchu związanego z wiekiem w uchu wewnętrznym może powstać przyczyna szumów usznych. Naukowcy podejrzewają, że po uszkodzeniu komórek rzęsatych w ślimaku niektóre dźwięki są przekazywane do mózgu bardzo cicho albo nie są przekazywane w ogóle. Ośrodek słuchu w mózgu próbuje skompensować brakujące częstotliwości, zwiększając ich głośność – nawet jeśli w ogóle nie słychać danego dźwięku. Dlatego, jak na ironię, dźwięk szumu w uszach często odpowiada akurat tym częstotliwościom, które dana osoba z powodu ubytku słuchu słyszy bardzo słabo albo nie słyszy w ogóle.

Ucho środkowe

Subiektywnych szumów usznych nie można zmierzyć z zewnątrz. Dlatego lekarz zwykle z trudem jest w stanie ustalić dokładną przyczynę, co dodatkowo utrudnia leczenie. Przyczyna może być zlokalizowana w różnych częściach ucha, ale też w nerwach albo nawet w mózgu. Szumy mogą powstawać także w przypadku zatkania przewodu słuchowego.

W uchu wewnętrznym szumy uszne powstają w wyniku urazu akustycznego, nagłej głuchoty albo niedosłuchu związanego z wiekiem. Naukowcy podejrzewają, że w przypadku wystąpienia uszkodzeń w uchu wewnętrznym określone dźwięki przestają być przesyłane do mózgu. Mózg próbuje wówczas skompensować te nieistniejące dźwięki, tworząc je samodzielnie. W takim przypadku pacjent często słyszy w uchu dźwięk, którego faktycznie nie jest w stanie usłyszeć z powodu niedosłuchu.
W uchu środkowym przyczyną może być uszkodzona błona bębenkowa . Do możliwych przyczyn należy też stan zapalny.
U niektórych pacjentów szumy uszne mogą być również spowodowane zaburzeniami pracy mózgu. W takim przypadku szumy nie znikają nawet po przecięciu nerwu słuchowego. Przyczyną tych zaburzeń może być zapalenie opon mózgowych albo guz w mózgowym ośrodku słuchu. Czasami szumy uszne mają także podłoże psychiczne.

Mózg

U niektórych pacjentów szumy uszne mogą być spowodowane zaburzeniami pracy mózgu. W takich przypadkach szumy nie znikają nawet po przecięciu nerwu słuchowego. Zaburzenia te rzadko mają namacalną przyczynę, czasem może być to zapalenie opon mózgowych albo guz mózgu.

Obiektywne szumy uszne

W rzadkich przypadkach tzw. obiektywnych szumów usznych laryngolog jest w stanie zmierzyć szumy za pomocą specjalnych urządzeń. Przyczyną szumów usznych są w tym wypadku zazwyczaj zmiany anatomiczne naczyń krwionośnych w uchu wewnętrznym lub zaburzenia ucha środkowego.

Obiektywny szum zazwyczaj jest objawem ubocznym innej choroby, np. choroby Menière’a (choroba ucha wewnętrznego powodująca zawroty głowy, nudności i niedosłuch). Tego rodzaju szumy uszne można leczyć farmakologicznie albo operacyjnie.

Typowe oznaki obiektywnych szumów usznych:

Synchroniczny z tętnem szum w uchu wskazuje na zwężenie naczyń w uchu wewnętrznym. W najlepszym przypadku przyczyną może jednak być jedynie zanieczyszczenie kanału słuchowego w pobliżu błony bębenkowej.
Może powstawać klikający dźwięk w uszach.
Jeśli dźwięk szumów usznych zależy od oddechu, przyczyną może być niewłaściwe zamknięcie trąbki słuchowej (trąbki Eustachiusza). Ta rurka o długości 4 cm łączy ucho z jamą nosowo-gardłową.
Odgłosy zgrzytania i mielenia w uchu mogą pojawiać się w przypadku schorzeń i zwyrodnienia stawu skroniowo-żuchwowego.

Jakie są najważniejsze czynniki wyzwalające szumy uszne?

Stres

To, co wcześniej było jedynie podejrzeniem, dziś uważa się za pewnik: stres sprzyja powstawaniu szumów usznych. Badania wykazały, że osoby dotknięte nagłą głuchotą i szumami usznymi były częściej narażone na silny stres niż inni pacjenci z chorobami laryngologicznymi. Szczególnie często szumy uszne są związane z chronicznym, długotrwałym stresem wynikającym z problemów rodzinnych i zawodowych – albo traumatycznych wydarzeń, takich jak śmierć bliskiego członka rodziny.

Leki

Nieprzyjemne szumy w uszach mogą być działaniem niepożądanym przyjmowanych leków. W szczególności niektóre leki przeciwbólowe i przeciwreumatyczne, leki przeciw malarii i niektóre antydepresanty mogą wywoływać szumy uszne. O wywoływanie tego rodzaju skutków ubocznych podejrzewa się jednak również różne leki na nadciśnienie, m.in. inhibitory ACE i beta-blokery.

Hałas

Nadmierne obciążenie słuchu głośnymi dźwiękami uznaje się za najczęstszy czynnik wyzwalający szumy uszne. Ważną rolę odgrywa tutaj czas: osoby, które przez wiele lat, regularnie i bez odpowiedniej ochrony słuchu przebywają w głośnym otoczeniu (hałas w pracy albo komunikacyjny, głośna muzyka), są znacznie bardziej narażone na ryzyko szumów usznych. To samo dotyczy pacjentów z urazem akustycznym.

Używki

Niektórzy eksperci uważają, że alkohol i nikotyna mogą sprzyjać powstawaniu szumów usznych. W przeszłości podejrzewano o to również kofeinę. Z aktualnych badań wynika jednak, że wysokie spożycie kawy raczej zmniejsza ryzyko szumów usznych.

Co robić, jeśli dokuczają mi szumy uszne?

Nagle pojawiające się, denerwujące szumy w uszach w większości przypadków znikają samoistnie. Często wystarczy zapewnić odpoczynek sobie i swojemu słuchowi. Ale co zrobić, jeśli gwizd i szum w uszach nie ustaje?

Ważne: jeśli szumy uszne utrzymują się dłużej niż 24 godziny, należy udać się do specjalisty. Im wcześniej bowiem w przypadku ostrych szumów usznych podjęte zostaną odpowiednie działania, tym większe są szanse na wyleczenie. I tym mniejsze jest ryzyko rozwinięcia się przewlekłych szumów usznych.

Ważne informacje na temat leczenia i terapii szumów usznych znajdziesz tutaj: Szumy uszne – leczenie i zapobieganie

Do kogo mam się zwrócić?

Dokładne informacje i najlepszą pomoc uzyskasz od audiologa i akustyka. W zależności od rodzaju i stopnia zaburzenia lekarz w gabinecie audiologicznym przygotuje indywidualny plan leczenia i wdroży odpowiednie działania terapeutyczne.

Aparat słuchowy może pomóc w przypadku szumów usznych. Dowiedz się więcej o różnych typach aparatów słuchowych.

Umów wizytę już dziś

Pozostałe tematy

Szumy uszne – zapobieganie i leczenie

Czytaj więcej

Czym jest nagła głuchota?

Czytaj więcej